Lhbti+-rechten in Europa

De eerste gast die inbelt deze avond is Bjorn van Roozendaal, namens ILGA Europe. Deze organisatie komt op voor lhbti-rechten in Europa en Centraal-Azië, als drijvende kracht achter politieke, wettelijke en sociale verandering. Een van de manieren is door het bijhouden van de lhbti-rechten per land, zo legt Bjorn uit. Europese landen worden gerangschikt op basis van wetten en beleid die essentieel zijn om de mensenrechten van lhbti+-personen te waarborgen. Denk hierbij aan strategieën en actieplannen, maar ook of wetten gehandhaafd worden. De uitkomsten voor 2021 zijn maandag 17 mei bekend gemaakt en schetsen geen rooskleurig beeld. Bjorn vertelt dat sommige landen stilstaan of zelfs achteruit gaan. Positief is dat transrechten veelal vooruit gaan. 

Het goede nieuws is dat de Europese Unie dit jaar een strategie voor lhbti+-rechten heeft aangenomen dat progressief is en landen aanmoedigt hier iets mee te doen. Een groeiend aantal lhbti+-personen op zichtbare functies is een trend die door velen van ons als positief wordt gezien. Echter, dit stoot ook mensen tegen het hoofd, wat leidt tot een groeiende groep activisten die juist tegen lhbti+ strijden, trans in het speciaal. Deze oppositiepartijen werken hiermee niet alleen wetgeving tegen maar hebben ook grote impact op de sociale situatie en dagelijkse realiteit van lhbti+-personen. Daarom roept Bjorn op om zelf actief te zijn: doneer aan grotere organisaties of juist lokaal en word lid van een vereniging om zo samen de rechten van lhbti+-personen op de agenda te zetten. 

Het Songfestival als spreekbuis

De volgende gast is Vasil Garvanliev, de vertegenwoordiger van Noord-Macedonië bij het Eurovisiesongfestival. Hij kwam recentelijk publiek uit de kast, wat een hele stap is in, het op dat gebied conservatieve, Macedonië. Hij vertelt dan ook dat hij in zijn thuisland lang niet openlijk voor zijn geaardheid uitkwam. In zijn jeugd bracht hij veel tijd in het buitenland door, waar hij echt zichzelf durfde te zijn. In Macedonië ging zijn masker weer op. Tijdens het Songfestival wil hij juist opkomen voor de zichtbaarheid van lhbti+ in Macedonië, hij zet zichzelf daarvoor in als de stem van de Balkan. Daarmee heeft hij al behoorlijk wat losgemaakt en is er al een ware golf aan reacties in gang gezet op sociale media. In zijn nummer ‘Here I Stand’ roept hij op het licht in jezelf te zien en ook deze avond sluit hij af met een mooie boodschap aan iedereen: "The ones that mind don’t matter, the ones that matter won’t mind." 

Peter van Vught - Darling Peter

Lhbti+-rechten in Polen 

De laatste, maar zeker niet de minste, gasten van deze conferentie zijn Christie Miedema (vrijwilligerscoördinator) en Lotte Plugge (lid regionale Amnestygroep) van Amnesty International. Ondanks dat ze wereldwijd opkomen voor mensenrechten, gaan ze vanavond in op de situatie van lhbti+-personen in Polen. Al sinds het aantreden van een nieuwe regering in 2015 zijn de rechten en sociale omstandigheden van lhbti+-personen rigoureus achteruit gegaan. De huidige regering verspreidt anti-lhbti+-propaganda via staatsmedia, waarin lhbti+ wordt neergezet als ideologie en, nog erger, als bedreiging. Dit heeft effect op de publieke opinie: lhbti+-personen voelen zich gemarginaliseerd. Dat dat terecht is wordt pijnlijk bevestigd met de invoering van ‘lgbt-free zones’ door heel het land. Christie legt uit dat dit niet inhoudt dat mensen niet meer naar binnen kunnen in een dergelijke zone, maar dat dit betekent dat een zone claimt vrij te zijn van de ‘lhbti+-idiologie’. Een andere bewoording hiervan is ‘pro-family’, waarbij gerefereerd wordt naar een traditioneel gezin met een vader, moeder en kinderen. Deze stigmatiserende uitingen hebben groot effect op lhbti+-inwoners. 

Drie Poolse vrouwen

Als tegengeluid werden er enige tijd geleden posters waarop de maagd Maria wordt afgebeeld met een halo in de kleuren van de regenboog, het internationale lhbti-symbool.

Drie Poolse activisten, Elzbieta, Anna en Joanna, werden hiervoor opgepakt maar op 2 maart vrijgesproken. Jammer genoeg werd het onderwerp opnieuw actueel toen de aanklager in hoger beroep ging en de drie vrouwen opnieuw werden opgepakt. Hen hangt nu opnieuw een gevangenisstraf boven het hoofd. Maar, zo wordt betuigd, de regenboog staat juist voor liefde en zou niemand in zijn geloof kunnen kwetsen. Daarom is Amnesty een kaartenactie gestart: stuur de drie vrouwen gratis een kaart en betuig zo je steun. De huidige situatie in Polen is nijpend en Elzbieta, Anna en Joanna kunnen alle support gebruiken, het is ze veel waard in deze tijd. 

Ook in Europa is er nog veel te winnen als het aankomt op lhbti+-rechten, soms dichter bij huis dan je denkt. Gelukkig zijn er veel mensen en organisaties die strijden voor meer gelijkheid en een betere maatschappelijke positie voor lhbti+-personen. Tijdens de 'Open Up to Human Rights’-conferentie hebben we hier mooie voorbeelden van voorbij zien komen. Ondanks dat de avond ook veel in het teken stond van waar er nog iets te winnen is, was het zeker hoopgevend om te zien dat er steeds meer mensen opstaan om de wereld een stukje beter te maken voor iedereen.