Begin dit jaar kreeg ik het bericht dat Joke Ellenkamp was overleden. Lange tijd was zij actief in Rotterdam, maar een aantal jaren terug was zij verhuisd met haar vrouw Carolien naar het oosten van ons land. Die verhuizing was niet zonder reden. Er was borstkanker geconstateerd en dat bepaalde haar leven. Zij beëindigde haar functie bij Pameijer als directeur en verruilde de grote stad Rotterdam voor het landelijke Ratum, bij Winterswijk. In een bijzonder fraaie omgeving heeft zij haar leven in die gemeenschap daar weer opgepakt, onder de nieuwe voornaam Joanne, met de haar zo kenmerkende daadkracht, ongelooflijke veerkracht, binnen de grenzen van de beschikbare energie.

Via een livestream was ik getuige van de Gedachtenisbijeenkomst. In meerdere toespraken passeerde haar leven de revue. En wat een leven! In die toespraken kwam o.a. ook haar betekenis voor de Rotterdamse LHBTI+-gemeenschap en haar rol als Homoambassadeur naar voren. Ik wil daar hier, op deze website, wat nader op inzoomen.

Homoambassadeur: primus inter pares
In 2001 heeft Joke haar schouders gezet onder ‘Rotterdam Roze’, dat bij gebrek aan organiserend vermogen een fiasco dreigde te worden. Joke heeft dat tot een succes weten te maken. Eind jaren ‘10 heeft zij zich ingezet als Homoambassadeur. Het College van B&W wilde meer aandacht voor acceptatie van homoseksualiteit en de positieve kanten van diversiteit. Zes Rotterdammers met enige bestuurlijke ervaring en een achterban (politiek, kunst, bedrijfsleven, maatschappelijk) werden benoemd om hieraan een bijdrage te leveren. Joke was er daar één van.

Hierbij zijn de woorden van haar Carolien bij de Gedachtenisbijeenkomst helemaal op zijn plaats: 'Jij zag altijd mogelijkheden’ en ‘steeds weer samen komen’. Het ging vanzelf: Joke was de ‘primus inter pares’ onder de Homoambassadeurs. Zij overtuigde de wethouder dat goede ambtelijke ondersteuning essentieel was voor het welslagen van hun missie. Daar was ze – terecht – heel duidelijk in en daarmee konden de Homoambassadeurs succesvol actief zijn in het onderwijs. In de jaren daarna was de sport (i.c. de voetbalwereld) aan de beurt. Dat bleek een hele taaie materie (tot vandaag aan toe, zo is gebleken).

Kees en Joke. Namens de Homoambassadeurs heeft Kees bij het afscheid van Joke in 2016
een verzameling statements overhandigd: 'the best of..’.

Bij haar afscheid in oktober 2016 als directeur Pameijer zongen de ambassadeurs haar lof toe. Het voert wat ver om dit hier te herhalen maar een overzicht van hun bijdragen is op aanvraag verkrijgbaar. Persoonlijk herinner ik mij het gesprek bij RV&AV Sparta. Ik heb haar nog nooit zo verbaasd zien kijken bij mindere uitspraken van onze gesprekspartner. Het is de enige keer dat ik haar met stomheid geslagen zag.

Keramieken ronde vorm, vervaardigd door Joke

Verbindend bestuurder en netwerker
Erkenning ontving zij ook via diverse onderscheidingen: de gemeentelijke Wolfert van Borselen-penning (inscriptie: ‘met passie voor verbinden’) en de Paul Nijgh-penning (‘Niet wie gij zijt, maar wat gij zijt’). Dat laatste vertaal ik in: het gaat niet om jouw afkomst, maar om wat je bijdraagt aan de maatschappij. Joanne heeft daarin in zeer ruime mate haar aandeel geleverd als politicus, directeur en bestuurder op vele fronten. Ik ben haar daar zeer dankbaar voor en eindig met haar eigen woorden die tevens het beeld van een door haar zelf vervaardigde keramieken ronde vorm bij deze column verklaren.

Nu rest mij me over te geven
aan de grote lege ruimte
het Al waaruit alles ontstaat
en alles naar terugkeert.
Het is goed geweest
ieder sterft op haar tijd
het einde is terug
bij het broze begin.
Ik kan alleen maar gaan.
Mijn pad heb ik gelopen,
de cirkel is gemaakt.

Joke Joanne Ellenkamp